O político local galego fai un uso oportunista da participación cidadá

O profesor da Facultade de Ciencias Políticas e da Administración da USC Andrés Cernadas afirma que os políticos da Administración local non cren na participación cidadá e, por iso, emprégana frecuentemente de xeito “oportunista” para resolver un conflito puntual, “logo esquécena”. O dato apúntao ao falar sobre a súa investigación ‘Cultura Política e participación cidadá na Administración local en Galicia’.

O traballo recolle que, comparativamente con outras comunidades, en Galicia existe unha baixa participación cidadá e que os concellos carecen de vías para fomentala.

As consecuencias desta escasa participación son, segundo este investigador social, a “gran desafección política” co conseguinte distanciamento entre os individuos e os políticos. Este sentimento “xeneralizado” débese a que os cidadáns queren participar pero non son escoitados. Tamén xera máis dificultades para a implantación das políticas locais porque, moitas veces, non se busca o apoio da cidadanía nunha época complexa.

Para solucionar esta situación, Cernadas aconsella crer neste tipo de participación; pór en marcha mecanismos que a faciliten pensando en todos os públicos, non só vía web; e que os resultados de ditas achegas sexan en parte vinculantes. O goberno local debe cumprir medidas pactadas coa cidadanía, “pero non todas”, apunta, xa que, ao final, o político é responsable democraticamente das decisións tomadas.

Co fin de incrementala, os concellos deben elaborar os Regulamentos de Participación Cidadá como elemento normativo. A investigación revela que, en Galicia, existen poucos e están obsoletos. Estes regulamentos veñen garantir o dereito de consulta á cidadanía como serían as intervencións nos plenos municipais, nas comisións informativas ou a presenza nos consellos sectoriais, entre outros.

O profesor da USC comenta que con estas contribucións dos individuos créanse sociedades máis democráticas. Para el son paradigmáticos os casos catalán e vasco onde hai máis vías de participación, os políticos toman en serio estas achegas e existe unha maior tradición. De cara ao futuro, a segunda parte do estudo centrarase na análise da evolución recente da participación cidadá en Galicia e a súa rendibilidade política.

As vías e mecanismos

Os gobernos municipais poden adoptar numerosas iniciativas e procedementos para fomentar a participación, entre eles o desenvolvemento dunha estrutura propia, regulamentos específicos ou asociacións locais.

Entre os mecanismos para a intervención de base individual, o investigador sinala a participación na elaboración dos orzamentos municipais, audiencias, plans comunitarios, teléfonos de información, consultas puntuais ou mediante a páxina web oficial, dispositivos que en Galicia son “escasos e de acción indirecta ou ben de base asociativa”, apunta Cernadas. No caso das páxinas web oficiais, o profesor da USC di que soen ser “moi estáticas”, dificultando a interacción.

A mostra

Para dispoñer da información, o investigador remitiu unha enquisa por correo ordinario aos 56 municipios galegos de máis de 10.000 habitantes, dos que se recibiron un total da 41 respostas. Ademais, nos sete municipios de maior tamaño realizáronse entrevistas persoais aos responsables de participación cidadá co obxectivo de obter datos adicionais á vez que se procedía a contrastar a información facilitada nos cuestionarios. Tamén se falou cos responsables doutras institucións e cos encargados de política local dos tres principais partidos políticos.