El Consello da Cultura Galega elabora un libro con pautas para el futuro del sector cultural

Así lo ha expresado en la presentación del documento que se estructura en cinco partes como Políticas culturais, coordinada por Ramón Maiz, Institucións da cultura por Rosario Álvarez, Cultura e mercado, coordinada por Francisco Campos, Contidos da cultura elaborada por Víctor Freixanes y Henrique Monteagudo; y Proxección Exterior coordinada por Xulios Ríos, quienes han acompañado al Villares en el acto. En concreto, según ha explicado el presidente del CCG este documento "responde a la necesidad de reflexionar sobre el sector cultural", así como a la idea de que se debe "enfocar" la cultura "en base a un nuevo contrato compartido por instituciones y la sociedad gallega" que permita "establecer puntos básicos y de compromiso" de cara al futuro.

Este "nuevo acuerdo", según ha añadido Villares, tiene que tener en cuenta "el valor" de la cultura en la economía, como ejemplifica, ha apuntado, el empleo que genera o "su participación en el PIB gallego, del que representa un 2 por ciento". Una cuestión ante la que ha considerado "conveniente" buscar "nuevas oportunidades y dar respuestas positivas" ante la difícil situación que se atraviesa. Ante estos datos, ha manifestado que "el sector cultural no se debe diferenciar de otros", ya que "no es algo propio de voluntarios" sino que su importancia equivale "estadísticamente" a sectores de la industria o de los servicios.

Sobre esta cuestión, ha manifestado que "hay una idea de que la cultura es algo gratuito, que no cuesta nada, que es aquello que sobra", consideración que, a su juicio, "tiene que cambiar". Así, ha señalado que la cultura tiene que ser "un producto tratado como cualquiera de otro sector", como "cuando se planifican políticas sanitarias o la pesca". Según ha añadido, esta "llamada de atención" sobre la necesidad e "implementar nuevas formas de gobierno y gestión de la cultura", está dirigida a las instituciones públicas o privadas al considerar "que los principales agentes de la cultura, al ser quienes la gestionan en buena medida". En esta línea, ha confiado en que las instituciones -autonómicas, locales, provinciales y privadas-, como responsables del "principal gasto público" en el sector "sean sensibles a esta llamada" a un "compromiso con la gestión de la cultura y su futuro".

El escritor y profesor Víctor Freixanes ha expresado que en el texto se pretende "entrar en debate" con una "concepción abierta, crítica y participativa" que entienda la cultura "como un proceso en construcción que implica a los agentes sociales y a los individuos" a la vez que considera "la cultura como capital". De esta manera, ha detallado que en 'Contidos da Cultura' se reclama una "acción directa en la formación del capital humano" así como en la orientación de ese capital humano para que "produzca y no se marche" de la comunidad. Además, en el documento se insta a la consolidación de un "posicionamiento proactivo" en la "singularización y difusión" de la marca "cultura gallega", convirtiéndola en "un identificador de Galicia como sujeto colectivo en la globalización".

Asimismo, en 'Reflexión estratéxica sobre a cultura galega' se propone la definición de "orientaciones estratégicas" con el "liderazgo de las administraciones públicas" que garanticen la coordinación, articulación de la cultura y estimulen proyectos motores. Así como, una mejora de la "eficiencia y eficacia de las ayudas públicas". Finalmente, como ha apuntado el responsable del área de 'Proxección exterior', Xulio Ríos, se busca promover una estrategia para proyectar una imagen de Galicia en el mundo basada en un "amplio consenso interno" y una internacionalización "comprometida y responsable con lo propio y con lo universal".

Publicación en www.consellodacultura.org

O presidente do CCG, Ramón Villares, enmarcou a realidade do sector da cultura nunha sociedade de masas fortemente terciarizada e fixo fincapé na súa proxección económica -supón o 2 por cento do Produto Interior Bruto- polo que “debe ser visto como un compoñente básico da estrutura produtiva, como un factor de desenvolvemento, e non como unha ocupación temporeira nun rexime de voluntariado”.

Chamou tamén a atención sobre o feito de que a proposta presentada hoxe reclama mudanzas moi profundas no campo da gobernanza da cultura e a aplicación dos procedementos de planificación, avaliación por organismos independentes do poder executivo e a instrumentación de mecanismos de rendición de contas.

Ao antedito sumou o valor dos contidos da cultura como marca para a proxección exterior de Galicia. A cultura como espazo de diálogo e forxa da autoestima colectiva, pero tamén o campo en que é necesaria a mestizaxe e a concepción da identidade como un proxecto compartido. A idea da cultura como ponte que permita o diálogo intercultural, “en primeiro termo coas culturas ibéricas máis próximas, as que teñen as linguas castelá e portuguesa como soporte comunicacional”.

Ramón Villares defendeu a necesidade destas propostas, máis aínda en tempos de crise e incertezas: “Precisamos unha nova consideración da cultura, pero tamén novas formas de a xestionar e gobernar. E precisamos unha distribución diferente de recursos e actores arredor do taboleiro, da idea dese novo contrato que se reclama, un novo marco institucional máis atento aos contidos que aos equipamentos”.

Na presentación da Reflexión estratéxica sobre a cultura galega interviron tamén os coordinadores das cinco áreas consideradas para subliñar algúns apuntamentos como resultado dos foros de debate.

Ramón Maiz (As políticas culturais) aludiu á democracia cultural como garantía da universalización do acceso aos bens culturais e do activo protagonismo da cidadanía. Falou do liderado das administracións públicas pero baixo formas de gobernanza orientadas á participación e ao diálogo co sector cultural e coa sociedade. Unha acción encamiñada ao fomento da transversalidade e da gobernación multinivel.

Victor Freixanes (Os contidos da cultura), traballo de coordinación que commpartiu con Henrique Monteagudo, falou da cultura como “as respostas aos desafíos do seu tempo”, un proceso aberto e orientado a consolidar unn proceso proactivo ao redor da singlarización e difusión da marca cultura galega, “converténdoa nun identificador de Galicia como suxeito colectivo na globalización”, alentando políticas positivas para a promoción da identidade e a cultura propias e tendo en conta a lingua galega como trabe mestra do noso espazo cultural e comunicativo.

Rosario Álvarez (As institucións da cultura) destacou o activismo civil como factor de vitalidade cultural e a necesidade de construir espazos de diálogo e transacción para definir as políticas culturais “promovendo a súa apropiación por parte das entidades e asociacións cívicas. Unha visión que precisa aumentar as capacidades das entidades a través da súa profesionalización, mellora na xestión e formación dos seus membros para o desenvolvemento de accións máis eficaces e eficientes.

Francisco Campos (A cultura e o mercado) referiuse aos conceptos de xestión e marketing estratéxico, a distribución e a promoción para xerar novos públicos e mercados para a produción cultural galega, Aludiu á necesidade de activar un plan dixital, promover o emprendemento cultural, favorecer a vertebración e a cooperación entre as empresas culturais e comprometer o sistema galego de I+D+i para facer das actuais industrias culturais un piar das novas industrias da creatividade, a imaxinación e o coñecemento.

Xulio Rios (A proxección exterior) lembrou que as culturas existen no mundo e son á vez locais e universais. Desde ese plantexamento referiuse á conveniencia de promover unha estratrexia para proxectar unha imaxe de Galicia no mundo baseada nun amplo consenso interno e nunha internacionalización comprometida e responsable co propio e co universal. Un modelo de xestión da acción cultural no exterior baseado na coordinación e na integración a partir de plataformas xeradoras de consenso con acompañamento público pero cun encadramento independente dos poderes políticos.

En definitiva, partindo do feito de que contamos cunha enorme variedade de institucións públicas e privadas que teñen a cultura como principal ocupación e obxectivo, debemos -precisou Ramón Villares- estimular procesos de planeamento da oferta cultural, que multipliquen a súa eficacia e visibilicen esa arquitectura asociativa, ao tempo que eviten o solapamento de iniciativas e fomenten accións pensadas de forma cooperativa e concertada”. E engadiu: “Probablemente sexa este o momento histórico máis axeitado para tomar decisións audaces, fixar prioridades estratéxicas e combater eficazmente o devalo que se está a sentir no sector cultural”.

Máis de cen persoas participaron activamente nos debates, facendo avanzar coas súas suxestións os seis foros de reflexión e sistematizar as conclusións dun proceso que coordinaou en conxunto o profesor e secretario do CCG, Xosé López, e que artellou técnicamente Xaime Subiela.